Natuurlijke scheefheid

Elk paard is van nature scheef, de mate van scheefheid verschilt paard. De mate van scheefheid bepaalt daarmee ook in hoeverre je paard er last mee krijgt tijdens het werken.

links en rechtsgebogen paard
Bron: Paarden Begrijpen

De scheefheden
Elk paard is in meer of mindere mate links- of rechtsgebogen in de bovenlijn. Dit is de laterale scheefheid. Dit is goed te zien als je achter het paard gaat staan op een verhoging. Je zult dan zien dat de rug- en halswervels van staart tot oren naar links- of rechtsgebogen zijn. Ongeveer 75% van de paarden is linksgebogen. Er zijn sterke vermoedens dat deze mede buiging veroorzaakt wordt door de ligging als veulen in de buik van de merrie.

Rechtsbenig paard
Hier zie je een linkerachterbeen dat steiler en stijver is. Het rechterachterbeen is meer gebogen en soepeler. Dit paard is rechtsbenig.

Door laterale gebogenheid loopt één van de achterbenen langs het lijf, in er plaats van eronder. Hierdoor is elk paard van nature niet tweebenig, maar net als wij links- of rechtsbenig. Ook dit is zichtbaar als je achter het paard gaat staan. Elk paard heeft een stijver en daarmee stijler been, hier zie ze een hogere bil. Dit noemen we het stuwende been, dit been loopt van nature langs het lijf op, hiermee kan het paard veel snelheid maken. Het andere been is het meer dragende been, dit been is soepeler en sterker in het dragen van gewicht, hier zie je een lagere bil.
Het verschil tussen een meer dragend en meer stuwend been zal ik verduidelijken. Wanneer wij gaan steppen, zul je automatisch altijd met hetzelfde been op de step gaan staan (met jouw meer dragende been) en met je andere been jezelf afzetten (met jouw meer stuwende been). Probeer je het andersom, dan zul je merken dat je minder makkelijk in balans blijft op de step en dat je je ook minder hard kan afzetten. Als het rechterachterbeen  het buigzaamst is en meer dragend werkt, noemen we het paard rechtsbenig.

De bespiering op de rechterschouder is meer ontwikkeld dan op de linkerschouder.Dit paard is rechtshand(er).
De bespiering op de rechterschouder is meer ontwikkeld dan op de linkerschouder.Dit paard is rechtshandig(er).

Ook is elk paard links -of rechtshandig. Dit is de asymmetrie die we bij de voorbenen zien.

Als je voor het paard gaat staan, zul je verschil zien in de bespiering rond de schouders. Op de schouder waar het paard het meest bespierd is, dat is zijn voorkeursbeen, daarmee is het handiger.

 

 

Bron: Paarden Begrijpen
Bron: Paarden Begrijpen

Van nature draagt een paard circa 3/5 van zijn gewicht op de voorhand, circa 2/5 met de achterhand. Dit heet de horizontale scheefheid. Wanneer een paard onbelast beweegt, zal het hiervan niet overbelast raken in de voorbenen. Echter, wanneer we een paard gaan belasten door het te berijden of aan te spannen, is het van belang om de achterhand van het paard sterker en soepeler maken en te leren meer gewicht met de achterbenen te dragen. Achterbenen zijn namelijk anatomisch gezien veel meer geschikt om mee te veren in de beweging. En daarmee het gewicht van het eigen lijf en de ruiter/aanspanning op te vangen. We leren daarom het paard zijn zwaartepunt naar achteren te verplaatsen en zo meer gewicht met de achterbenen te dragen. Dit belang is nog groter als een paard in grote mate links- of rechtshandig is en/of erg op de voorhand loopt. Het paard zal dan met zijn handige been wel 2/5 tot 3/5 van het eigen gewicht en dat van de ruiter dragen, wat kan leiden tot overbelasting van het voorbeen. Wat zich kan uiten in bijvoorbeeld kreupelheid, peesblessures, koefkartol enz.

Bron: Paarden Begrijpen
Bron: Paarden Begrijpen

Veel paarden hebben een verkeerde verhouding in de lengte van de bovenlijn (de hals en rug) en de onderlijn, de buik. Dit noemen we de scheefheid in de boven- en onderlijn. De bovenlijn is dan naar verhouding kort, de onderlijn lang. Paarden lopen dan met een weggedrukte, holle rug en een uitgezakte buik. Door training maken we de rug- en halsspieren sterker en daardoor wordt de bovenlijn langer. We leren het paard ook  buikspieren aan te spannen. Hierdoor wordt het paard, de rugspieren aanspannen, wordt in de romp sterker en kan het paard het ruitergewicht beter dragen. Daarnaast krijgt het paard ook een mooiere hoofd-halshouding.

Scheefheden in beweging

Links: Een rechtgericht paard is in balans, het zwaartepunt (blauwe bal) is in het midden. Rechts: Een paard wat is zijn natuurlijke scheefheid loopt, is uit balans. In dit geval wordt het zwaartepunt richting het rechtervoorbeen geduwd. Bron: Paarden Begrijpen
Links: Een rechtgericht paard is in balans, het zwaartepunt (blauwe bal) is in het midden.
Rechts: Een paard wat is zijn natuurlijke scheefheid loopt, is uit balans. In dit geval wordt het zwaartepunt richting het rechtervoorbeen geduwd.
Bron: Paarden Begrijpen

Wanneer je een paard in beweging zet zal het door zijn natuurlijke scheefheid in meer of mindere mate uit balans raken. Dit komt doordat het zwaartepunt van het paard steeds uit het midden komt. Paarden die op de binnenschouder of over de buitenschouder vallen, daarbij spreken we van diagonale scheefheid. Deze onbalans komt doordat het stuwende achterbeen het gewicht en daarmee het zwaartepunt te veel richting het diagonale voorbeen brengt. Ik zal je een voorbeeld geven: het paard heeft een meer stuwend linkerachterbeen. Hiermee stuwt dit paard meer gewicht en daarmee het zwaartepunt naar het rechtervoorbeen. Op de rechtervolte zal het paard op de binnenschouder vallen en de neiging hebben de volte kleiner te maken. Op de linkervolte zal het paard over de buitenschouder vallen en de neiging hebben om de volte groter te maken.

Wanneer een paard meer snelheid gaat maken, zie je bij sommige paarden dat ze “plat door de bocht” gaan, net als een motorrijder met hoge snelheid. Dit noemen we de verticale scheefheid. Ze raken dan uit balans, vaak zie je dan ook dat ze het hoofd en de hals naar buiten draaien. Dit fungeert als wat contragewicht, om te voorkomen dat ze helemaal omvallen. Je kunt dit vergelijken met de bakkenist in het zijspancrossen.

Links- galop uit balans: het paard is niet vertikaal ten opzichte van de grond, het paard gebruikt het hoofd en de hals als contragewicht. Midden- de bakkenist is hier het contragewicht, net als het hoofd en de hals bij het linkerpaard. Rechts: galop in balans. Zijn lijf is recht ten opzichte van de grond, het hoofd en de hals zijn in de richting van de beweging
Links- galop uit balans: het paard is niet vertikaal ten opzichte van de grond, het paard gebruikt het hoofd en de hals als contragewicht.
Midden- de bakkenist is hier het contragewicht, net als het hoofd en de hals bij het linkerpaard.
Rechts: galop in balans. Zijn lijf is recht ten opzichte van de grond, het hoofd en de hals zijn in de richting van de beweging
Scroll naar boven